İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi (İKÇÜ) Sosyal ve Beşeri Bilimler Fakültesinden akademisyenler, Moğolistan'da ortak kazı yapmayı içeren protokol kapsamında Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığının (TİKA) desteğiyle çalışmalarını sürdürmektedir. Bu kapsamda Bilge Kağan ve Kül Tigin yazıtlarında da adı geçen Dokuz Oğuzlara (Uygurlar'ı kuran boylar) ait Togu Balık kenti olduğu düşünülen, Moğolistan'ın Tuul Vadisi'ndeki yerleşim yeri kalıntılarında gerçekleştirilen ortak kazı çalışmalarına davetli araştırmacı olarak İKÇÜ Sosyal ve Beşeri Bilimler Fakültesi Coğrafya Bölümü Fiziki Coğrafya Anabilim Dalı Başkanı Doç. Dr. Serdar Vardar ve Arş. Gör. Emre Kara katılmıştır. İKÇÜ Sosyal ve Beşeri Bilimler Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Şaban Doğan'ın koordinasyonu ve Prof. Dr. Anıl Yılmaz ile Doç. Dr. Enkhtur Altangerel'in başkanlığında yürütülen çalışmalarda, eski Türklerin inanç, ölü kültü, şehircilik gibi konularda geliştirdikleri yaşam şekilleriyle ilgili detaylı bilgilere ulaşılması hedefleniyor. Alanda kazı çalışması ve yüzey araştırmaları sürdürülüyor. Araştırma, Tuul Nehri'nin iki yakasındaki şehir kalıntıları ve buraları çevreleyen Mayhan, Tömst ve Agit dağlarını kapsayan 100 kilometrekarelik alanda gerçekleşiyor.

Araştırma alanı her geçen gün Dokuz Oğuzlar'ın yaşadığı ve Göktürkler ile savaştığı "Togu Balık" kenti olduğuna dair sahadan elde edilen verilerle güçlenmektedir. Alanın tarihsel, kültürel ve coğrafi önemi bakımından birçok araştırmaya konu olması beklenmektedir. Nitekim araştırma sahası İKÇÜ Sosyal ve Beşeri Bilimler Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Şaban Doğan'ın nazik daveti ile Türk tarihinin detaylarıyla anlaşılmasında önemli rol oynayacak paleocoğrafya ve jeoarkeoloji çalışmaları için İKÇÜ Paleocoğrafya ekibimiz Doç. Dr. Serdar Vardar'ın koordinasyonunda arazi çalışmaları yürütmüştür. Bu bağlamda yerleşim alanları ve yakın çevrelerinde yer alan göl alanlarında paleocoğrafya araştırmalarında kullanılan sondaj çalışmaları gerçekleştirmiştir. Bu çalışmalarla alanda yer alan kültür katmanları ve dolguları doğal katmanlar ve dolguları ile birlikte değerlendirilerek önemli veriler sunacaktır. Alanda yaklaşık 10 günlük yürütülen jeomorfoloji, paleocoğrafya ve jeoarkeoloji çalışmaları ile yerleşim alanının kurulmadan önce, kurulduğu dönem ve sonrasını kapsayacak şekilde geniş bir zamansal ölçekte doğal çevre değişimleri-doğal çevre şartları ve insan etkileşimini bir bütün halinde ele alan mekânsal analizler gerçekleştirilecektir. Bu bakımdan çalışma alanı sınırları içinde muhtemelen dünyada ilk kez yapılacak olan bu çalışmalar Türk tarihinin ve kültürel derinliğinin anlaşılmasında önemli katkılar sunacaktır. İlerleyen yıllarda bu çalışmaların genişletilerek sürdürülmesi ve işbirliklerinin de arttırılması konusunda planlamalar yapılmıştır. 

Bu çalışmalara ekip olarak katılım fırsatı sağlayan İKÇÜ Sosyal ve Beşeri Bilimler Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Şaban Doğan'a teşekkürlerimizi sunarız. Sahanın arkeolojik çalışmalarını ve kazı başkanlığını yürüten İKÇÜ Türk-İslam Arkeolojisi öğretim üyesi Prof. Dr. Anıl Yılmaz'a arazi çalışmalarındaki desteği için teşekkür ederiz. Moğolistan Bilimler Akademisi Arkeoloji Entitüsü öğretim üyesi Doç. Dr. Enkhtur Altangerel'e misafirperverliği ve sahadaki koordinasyondaki desteği için teşekkür ederiz. Alanda barınma, lojistik, yemek gibi ihtiyaçların karşılanmasında ve diğer bütün destekleri için TİKA'ya teşekkürlerimizi sunarız. Aynı zamanda arazide bir ekip ve aile olarak herkesin birbirine desteğinin tam olduğu Türk ve Moğol bütün çalışan akademisyenlere, öğrencilere ve işçilere teşekkür ederiz.